Bitwa o Pasłęk 1520 roku, czyli ostatnia wojna polsko – krzyżacka
Po zawarciu II pokoju toruńskiego w 1466 roku zakon krzyżacki uznał się lennikiem Korony Polskiej z terytorium Prus Wschodnich. W 1511 roku Albrecht Hohenzollern, siostrzeniec króla Zygmunta Starego, został wielkim mistrzem krzyżackim i wysunął wobec Polski żądania zwrotu Prus Królewskich i Warmii oraz wypłacenia odszkodowania za 50 lat polskiej okupacji po 30 tysięcy guldenów rocznie.
Dla Rzeczypospolitej, niedotrzymywanie przez Krzyżaków warunków II pokoju toruńskiego, było przyczyną wybuchu ostatniej wojny polsko-krzyżackiej.
Wojna (1519-1521) toczona przez strony ze zmiennym szczęściem zakończyła się rozejmem. Pokój zawarto dopiero w 1525 r. podpisaniem traktatu krakowskiego i hołdem pruskim. Na jego mocy zakon krzyżacki w Prusach stał się państwem świeckim, a Albrecht Hohenzollern został świeckim władcą Prus od tej pory zwanych książęcymi (Prusy Książęce).
Państwo zakonu krzyżackiego (pot. państwo krzyżackie, Prusy Zakonne) od 1466 dodawano do nazwy człon w Prusach (niem. Preußen), od tego czasu państwo określane jest jako Prusy Zakonne lub Prusy Krzyżackie. Określenie używane wobec okrojonego po II pokoju toruńskim państwa zakonu krzyżackiego ze stolicą w Królewcu. Nazwa powstała w opozycji do tzw. Prus Królewskich ( Pomorze Gdańskie, Ziemia Chełmińskiej, Warmia). Państwo zakonu krzyżackiego było pierwszym zorganizowanym bytem państwowym na terenie Państwo zakonne obejmowało głównie ziemie Prusów, a po przejęciu zakonu kawalerów mieczowych także Inflanty (Łotwę i Estonię). Zostało znacznie ograniczone i podporządkowane Królestwu Polskiemu od 1466 roku (na mocy II pokoju toruńskiego).
Przez cały okres istnienia państwa zakon krzyżacki podlegał bezpośrednio papiestwu, a jako zbrojne ramię Świętemu Cesarstwu Rzymskiemu. Wielki mistrz uznawał nad sobą władzę cesarzy, będąc zaliczonym w poczet książąt Rzeszy.
Prusy Królewskie – prowincja Korony Polskiej utworzona z ziem państwa zakonu krzyżackiego w Prusach na mocy drugiego pokoju toruńskiego (19 X 1466), od 1569 włączona do Polski.
1 grudnia 1519 – początek ”wojny pruskiej” Rzeczypospolitej z zakonem krzyżackim.
Albrecht Hohenzollern, siostrzeniec króla Polski Zygmunta Starego
W 1519 sejm stanów pruskich Królestwa Prus (zależnego od Polski) uchwalił przeprowadzenie wojny z zakonem krzyżackim. 11 grudnia 1519 sejm walny w Toruniu uchwalił rozpoczęcie wojny z Krzyżakami i wyznaczył nowe podatki na werbunek wojsk zaciężnych.
Hetman wielki koronny Mikołaj Firlej przeprowadził koncentrację 4 tysięcy polskich wojsk zaciężnych w obozie pod Kołem. Wzmocniono polskimi załogami Gdańsk i Toruń. W wojnie przeciwko Krzyżakom hetman zademonstrował swój kunszt w zdobywaniu zamków i miast warownych. Zdawał sobie sprawę, że w zurbanizowanym terenie rola rozstrzygająca przypadnie nie kawalerii, ale piechocie i artylerii. Dzięki umiejętnemu stosowaniu tych rodzajów broni zdobywał po kolei krzyżackie umocnienia. Wojska polskie uderzyły przez Pomezanię, w kierunku Królewca i oblegały Kwidzyn i Holąd Pruski (Pasłęk), które zostały zdobyte wiosną.
9 kwietnia 1520 – oblężenie Pasłęka.
Płyta upamiętniająca zdobycia Pasłęka przez wojska polskie w 1520 roku znajduje się w Pasłęku przy drodze do Zakrzewka.
W czasie wojny polsko-krzyżackiej na obszarze między osadami Rogajny i Gołąbki od połowy stycznia do kwietnia 1520 roku był położony obóz wojsk polskich i zaciężnych oddziałów czeskich, które pod dowództwem hetmana koronnego Mikołaja Firleja z Dąbrowicy przystąpiły do oblężenia Pasłęka. Miasto zostało zdobyte 28 kwietnia 1520 roku, obsadzone przez polską załogę i administrację do traktatu krakowskiego w 1525 roku.
Rekonstrukcja zamku pasłęckiego z czasu bitwy o Pasłęk, wg J.Orłowskiego (więcej o zamku – zdjęcie z linkiem)
18 stycznia 1520
Bitwa pod Pasłękiem. Wielki mistrz Zakonu Krzyżackiego Albrecht Hohenzollern dokonał wypadu z miasta, chcąc zaatakować rozstawiony nieopodal polski obóz wojskowy. Jego wojska w liczbie około 1300 żołnierzy zostały jednak pobite, a wielki mistrz Albrecht uszedł z powrotem za mury Pasłęka.
Król Polski Zygmunt I Stary
W obronie zagrożonego zakonu stanęli legaci papieża Leona X, którzy oskarżyli Polskę o podnoszenie ręki na rycerstwo chrześcijańskie, w obliczu groźby najazdu Tatarów. Była to gra na czas Albrechta Hohenzollerna, który czekał na posiłki. Kontrofensywa krzyżacka ruszyła w lipcu 1520 roku. Walki trwały do stycznia 1521 roku, kiedy to wojska krzyżackie bezskutecznie szturmowały twierdzę w Olsztynie, przygotowaną do obrony przez Mikołaja Kopernika.
W obliczu nowego najazdu Turków Osmańskich na Węgry, 5 kwietnia 1521 strony zgodziły się podpisać zawieszenie broni na cztery lata i oddać spór pod sąd rozjemczy Karola V i króla Węgier Ludwika Jagiellończyka.
Jan Matejko “Hołd Pruski”
Hołd pruski.
Po przegranej w wojnie polsko-krzyżackiej z lat 1519-1521 wielki mistrz zakonu krzyżackiego Albrecht Hohenzollern zdecydował się na przejście na luteranizm i sekularyzację (zeświecczeniu) państwa zakonnego w Prusach. Prusy zwane odtąd Książęcymi, zostały lennem Polski. 10 kwietnia 1525 r. Albrecht Hohenzollern złożył na rynku w Krakowie uroczysty hołd lenny królowi polskiemu Zygmuntowi I Staremu. Od tej pory, pruski książę miał wspierać polskiego władcę w prowadzonych wojnach oraz uzyskał prawo zasiadania w senacie. Polska miała prawo rozstrzygać ewentualne spory pomiędzy księciem a jego poddanymi. Prawo do dziedziczenia tronu w Królewcu (nowej stolicy księstwa) uzyskali jedynie męscy potomkowie panującego. W przypadku jego bezdzietnej śmierci lenno miało zostać włączone do Królestwa Polskiego. Traktat i hołd krakowski ostatecznie kończyły okres wojen polsko-krzyżackich i kładły kres istnieniu państwa zakonu krzyżackiego w Prusach.
sie 16 2023
Bitwa o Pasłęk 1520 roku, czyli ostatnia wojna polsko – krzyżacka
Po zawarciu II pokoju toruńskiego w 1466 roku zakon krzyżacki uznał się lennikiem Korony Polskiej z terytorium Prus Wschodnich. W 1511 roku Albrecht Hohenzollern, siostrzeniec króla Zygmunta Starego, został wielkim mistrzem krzyżackim i wysunął wobec Polski żądania zwrotu Prus Królewskich i Warmii oraz wypłacenia odszkodowania za 50 lat polskiej okupacji po 30 tysięcy guldenów rocznie.
Dla Rzeczypospolitej, niedotrzymywanie przez Krzyżaków warunków II pokoju toruńskiego, było przyczyną wybuchu ostatniej wojny polsko-krzyżackiej.
Wojna (1519-1521) toczona przez strony ze zmiennym szczęściem zakończyła się rozejmem. Pokój zawarto dopiero w 1525 r. podpisaniem traktatu krakowskiego i hołdem pruskim. Na jego mocy zakon krzyżacki w Prusach stał się państwem świeckim, a Albrecht Hohenzollern został świeckim władcą Prus od tej pory zwanych książęcymi (Prusy Książęce).
1 grudnia 1519 – początek ”wojny pruskiej” Rzeczypospolitej z zakonem krzyżackim.
W 1519 sejm stanów pruskich Królestwa Prus (zależnego od Polski) uchwalił przeprowadzenie wojny z zakonem krzyżackim. 11 grudnia 1519 sejm walny w Toruniu uchwalił rozpoczęcie wojny z Krzyżakami i wyznaczył nowe podatki na werbunek wojsk zaciężnych.
Hetman wielki koronny Mikołaj Firlej przeprowadził koncentrację 4 tysięcy polskich wojsk zaciężnych w obozie pod Kołem. Wzmocniono polskimi załogami Gdańsk i Toruń. W wojnie przeciwko Krzyżakom hetman zademonstrował swój kunszt w zdobywaniu zamków i miast warownych. Zdawał sobie sprawę, że w zurbanizowanym terenie rola rozstrzygająca przypadnie nie kawalerii, ale piechocie i artylerii. Dzięki umiejętnemu stosowaniu tych rodzajów broni zdobywał po kolei krzyżackie umocnienia. Wojska polskie uderzyły przez Pomezanię, w kierunku Królewca i oblegały Kwidzyn i Holąd Pruski (Pasłęk), które zostały zdobyte wiosną.
9 kwietnia 1520 – oblężenie Pasłęka.
Płyta upamiętniająca zdobycia Pasłęka przez wojska polskie w 1520 roku znajduje się w Pasłęku przy drodze do Zakrzewka.
W obronie zagrożonego zakonu stanęli legaci papieża Leona X, którzy oskarżyli Polskę o podnoszenie ręki na rycerstwo chrześcijańskie, w obliczu groźby najazdu Tatarów. Była to gra na czas Albrechta Hohenzollerna, który czekał na posiłki. Kontrofensywa krzyżacka ruszyła w lipcu 1520 roku. Walki trwały do stycznia 1521 roku, kiedy to wojska krzyżackie bezskutecznie szturmowały twierdzę w Olsztynie, przygotowaną do obrony przez Mikołaja Kopernika.
W obliczu nowego najazdu Turków Osmańskich na Węgry, 5 kwietnia 1521 strony zgodziły się podpisać zawieszenie broni na cztery lata i oddać spór pod sąd rozjemczy Karola V i króla Węgier Ludwika Jagiellończyka.
Hołd pruski.
Po przegranej w wojnie polsko-krzyżackiej z lat 1519-1521 wielki mistrz zakonu krzyżackiego Albrecht Hohenzollern zdecydował się na przejście na luteranizm i sekularyzację (zeświecczeniu) państwa zakonnego w Prusach. Prusy zwane odtąd Książęcymi, zostały lennem Polski. 10 kwietnia 1525 r. Albrecht Hohenzollern złożył na rynku w Krakowie uroczysty hołd lenny królowi polskiemu Zygmuntowi I Staremu. Od tej pory, pruski książę miał wspierać polskiego władcę w prowadzonych wojnach oraz uzyskał prawo zasiadania w senacie. Polska miała prawo rozstrzygać ewentualne spory pomiędzy księciem a jego poddanymi. Prawo do dziedziczenia tronu w Królewcu (nowej stolicy księstwa) uzyskali jedynie męscy potomkowie panującego. W przypadku jego bezdzietnej śmierci lenno miało zostać włączone do Królestwa Polskiego. Traktat i hołd krakowski ostatecznie kończyły okres wojen polsko-krzyżackich i kładły kres istnieniu państwa zakonu krzyżackiego w Prusach.